Ashwagandha (znana też pod nazwami żeń-szeń indyjski lub witania ospała) wywodzi się z indyjskiej tradycji medycznej i od dawna jest stosowana (z powodzeniem!) w ziołolecznictwie. Z pewnością każdy z nas co najmniej pobieżnie słyszał o tej roślinie. Co to jednak właściwie jest ashwagandha? Na co pomaga w organizmie? Kiedy warto ją przyjmować?

Co to jest ashwagandha?

Ashwagandha (Withania somnifera L.) to mały lub średni półkrzew o jajowatych liściach i owocach w kształcie niewielkich kuleczek w czerwonym lub czerwono-pomarańczowym kolorze. Niemal całą jego powierzchnię pokrywają drobne srebrnoszare kosmki. Naturalnym miejscem występowania ashwagandhy są tereny południowo-wschodniej Azji, można ją spotkać także w krajach śródziemnomorskich, w wysokich obszarach Himalajów czy w południowych rejonach Afryki.

W składzie chemicznym ashwagandhy wyłoniono liczne substancje, którym przypisuje się korzystny wpływ na organizm człowieka. Należą do nich przede wszystkim: alkaloidy, witanolidy oraz flawonoidy. Ashwagandha zaliczana jest ponadto do adaptogenów i jest w tej grupie bodaj najpopularniejszą rośliną. Adaptogeny to – zgodnie z sugestią zawartą w nazwie – substancje pomagające organizmowi przystosować się do niesprzyjających czynników zewnętrznych (stresu, trudnych warunków atmosferycznych, wysiłku fizycznego i intelektualnego i in.).

Ashwagandha – na co działa?

  • Działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne 
    Ashwagandha zwalcza niektóre bakterie i drobnoustroje, a także zapobiega rozwojowi wybranych pasożytów. Korzeń rośliny łagodzi zwłaszcza dolegliwości występujące przy chorobach z grupy nieswoistego zapalenia jelit.
  • Wsparcie układu krwionośnego
    Roślina stanowi nieocenione wsparcie w procesach wytwarzania komórek krwi, przeciwdziała także obumieraniu komórek serca oraz przyczynia się do zredukowania zmian patogennych w budowie tego narządu.
  • Przeciw cukrzycy
    Ashwagandha pomaga normować poziom cukru we krwi oraz stabilizować ilość glikogeny w tkankach. Pozwala to uznać tę roślinę za środek przeciwdziałania cukrzycy. Z kolei u osób z już zdiagnozowaną cukrzycą zaobserwowano wpływ ashwagandhy na stabilizowanie się stężenia glukozy we krwi.
  • Pogromczyni stresu
    Ashwagandha – jako kluczowy adaptogen – skutecznie wspiera nasz organizm w walce ze stresem, przyczyniając się m.in. do obniżenia poziomu kortyzolu w surowicy.
  • Działanie neuroprotekcyjne
    Ashwagandha to także doskonały środek do walki ze zjawiskiem stresu oksydacyjnego, do którego dochodzi w organizmie, kiedy liczba szkodliwych wolnych rodników przewyższa liczbę antyoksydantów. Żeń-szeń indyjski zdradza silne właściwości oksydacyjne i pomaga neutralizować oksydanty, chroniąc tym samym zdrowe komórki organizmu.
  • Stop neurodegeneracji
    Ashwagandhę usprawnia nasze funkcje poznawcze i opóźnia procesy neurodegeneracyjne, m. in. dzięki zdolności przywracania produkcji dopaminy w mózgu. Roślina ponadto pozytywnie wpływa na kondycję ruchową, wspiera koordynację i regenerację mięśni. Uchodzi za substancję pomocną m.in. w terapii choroby Parkinsona.
  • Wsparcie męskiej płodności
    Usprawnia funkcje seksualne, podnosi libido oraz poziom testosteronu u mężczyzna. Wykazano także pozytywny wpływ ashwagandhy na ruchliwość plemników.


Powyższa lista mieści najbardziej znane z właściwości tej niezwykłej rośliny. Na co jeszcze pomaga ashwagandha? Doceniono jej rolę m.in. w łagodzeniu objawów menopauzy, zwalczaniu bezsenności, uśmierzaniu bólu przy zapaleniu czy chronicznym zwyrodnieniu stawów.

Źródła:

1. Narendra Singh, Mohit Bhalla, Prashanti de Jager, Marilena Gilca, An Overview on Ashwagandha: a Rasayana (Rejuvenator) of Ayurveda, “African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines” 2011, nr 8, s. 208–213.

2. Lakshmi-Chandra Mishra, Betsy B. Singh, Simon Dagenais, Scientific Basis for the Therapeutic Use of Withania somnifera (Ashwagandha): A Review, “Alternative Medicine Review” 2000, R. 5, nr 4, s. 334–346.

3. Adrian L. Lopresti, Stephen J. Smith, Hakeemudin Malvi, Rahul Kodgule, An investigation into the stress-relieving and pharmacological actions of an ashwagandha (Withania somnifera) extract, “Medicine” (Baltimore) 2019, 98 (37); dostępny online: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6750292/ [data dostępu: 24.08.23].

4. Diego A Bonilla, Yurany Moreno, Camila Gho, Jorge L Petro, Adrián Odriozola-Martínez, Richard B Kreider, Effects of Ashwagandha (Withania somnifera) on Physical Performance: Systematic Review and Bayesian Meta-Analysis, “Journal of Functional Morphology and Kinesiology” 2021, 6 (1) 20, dostępny online: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33670194/ [data dostępu: 24.08.23].

5. Milena Połumackanycz, Aneta Forencewicz, Marek Wesołowski, Agnieszka Viapiana, Ashwagandha (Withania somnifera L.) – roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych, „Farmacja Polska” 2020, nr 76 (8), s. 442–447.